AKTUALNOŚCI

Trzy najlepsze studenckie projekty nagrodzone w konkursie „KOLEJ NA POŁUDNIE”

Przedstawiamy szczegóły 3 nagrodzonych w konkursie „KOLEJ NA POŁUDNIE” studenckich projektów wybranych przystanków nowej linii PKM Południe. Prezentujemy autorskie opisy każdego z nich oraz oryginalne konkursowe plansze. Zwycięzców pierwszego etapu konkursu organizowanego przez Uczelnie Fahrenheita (FarU) i samorządową spółkę Pomorska Kolej Metropolitalna SA (PKM) poznaliśmy 29 czerwca 2022 r. podczas uroczystości zorganizowanej na Politechnice Gdańskiej.





1 MIEJSCE – “Przesiądź się na kulturę!”

Gdańsk Łostowice – Świętokrzyska

AUTORKI: Patrycja Stawska, Małgorzata Maina



Lokalizacja przystanku

Projektowany przystanek zlokalizowany jest jako 3 w kolejności na planowanej trasie PKM Południe. Z uwagi na niweletę trasy torowej peron zlokalizowano ok. 12 m poniżej poziomu istniejącego terenu, w tunelu. Przystanek znajduję się w bezpośrednim otoczeniu istniejącej pętli autobusowo-tramwajowej: Łostowice-Świętokrzyska.

Idea projektowa

Na etapie analiz zwróciłyśmy szczególną uwagę na szereg barier oddzielających tereny mieszkalne od usług oraz wyraźną granicę stworzoną przez ulicę Świętokrzyską. Kolejnym istotnym mankamentem projektowanej przestrzeni była rozległość wnętrz urbanistycznych. Brak wyraźnych ścian sprawia, że otoczenie nie jest dostosowane do ludzkiej skali, wobec czego sprawia wrażenie przytłoczenia. Przeprowadzona wizja lokalna oraz wywiady z mieszkańcami dostarczyły informacji o braku podstawowych usług w okolicy. Najczęściej wskazywano na potrzeby związane z obiektami takimi jak: kawiarnia, restauracja, usługi handlu wyższego szczebla (sklepy z ubraniami, agd) oraz basen.

Po wykonaniu analiz, wizji lokalnej oraz przeprowadzeniu wywiadów z mieszkańcami powstała idea, której przyświecają trzy założenia projektowe:

  1. LIKWIDACJA BARIER – Przeprojektowanie przestrzeni w sposób przyjazny dla pieszych.
  2. WNĘTRZA URBANISTYCZNE – Strefowanie poprzez wyodrębnienie wnętrz urbanistycznych o lepszych proporcjach „ścian do podłóg”.
  3. NOWE CENTRUM DZIELNICY – Wprowadzenie charakterystycznych usług, które wpłyną pozytywnie na rozwój okolicy.

Rozwiązania komunikacyjne:

Z uwagi na bezpośrednie połączenie z pętlą autobusowo-tramwajową, projektowany teren ma potencjał na stanie się znaczącym w skali Gdańska węzłem komunikacyjnym. W celu zlikwidowania barier komunikacyjnych i zamiany hierarchii samochód-pieszy, postanowiłyśmy obniżyć ulicę Świętokrzyską oraz istniejące rondo, tworząc swoisty wąwóz. Dzięki temu piesi mogą poruszać się na poziomie istniejącego terenu, linia tramwajowa przetnie ulicę Świętokrzyską w formie estakady, przystanek autobusowy znajdzie się na poziomie -1 z dostępem z planowanego obiektu galerii handlowej, zaś przystanek PKM usytuowany zostanie na poziomie -2. Dzięki takiemu rozwiązaniu, każdy z środków transportu znajduje się na innym poziomie, dzięki czemu nie tworzy barier dla pieszych. Idea wielopoziomowości jest widoczna w całym naszym założeniu. Z uwagi na użytkowników przestrzeni z niepełnosprawnościami, zaprojektowane zostały windy umożliwiające dostęp do peronu, a także cały teren podzielono na ścieżki o spadku nie przekraczającym 5%, tak by był dostępny dla wszystkich użytkowników.

Masterplan

Uwarunkowaniem przy projekcie zagospodarowania terenu była lokalizacja peronu PKM 12 m pod poziomem terenu. Głównym założeniem było sprawienie, aby wejście do tej przestrzeni nie było przytłaczające, dlatego zdecydowałyśmy się na obniżenia w terenie w pobliżu dwóch głównych wejść. Całe założenie tworzy przestrzeń publiczną w formie liniowej, prowadzącą użytkowników od wyjścia z peronu do istniejącego parku. Inspiracją dla wielopoziomego rozwiązania była istniejąca, zróżnicowana rzeźba terenu. Wchodząc do planowanego założenia pierwszym napotkanym obiektem jest czytelnia, zadaszenie peronu oraz targ składający się z zespołu 5 “kubików”. Peron PKM pomimo usytuowania podziemnego, jest widoczny z poziomu terenu poprzez stworzony świetlik. Dzięki temu korzystając z przestrzeni publicznej widzimy co dzieje się na peronie, co ma na celu zachęcić użytkowników przestrzenii do wyboru właśnie tego środka transportu. Dalej ścieżki piesze prowadzą w stronę obiektu o większej skali – galerii handlowej. W tym budynku znajduje się drugie wejście na peron. Z punktu logistycznego jest to bardzo istotne miejsce, ponieważ łączy w sobie 3 środki masowego transportu: autobusy, tramwaje oraz PKM. Przed galerią zaprojektowany został plac z zbiornikami retencyjnymi, który łączy się z okolicznym parkiem. Wzdłuż placu usytuowano kolejne 2 obiekty o wyższej randze centrum sportu wraz z przestrzenią biurową oraz centrum kultury. Zgodnie z naszym hasłem “przesiądź się na kulturę!”, chcemy oferować nie tylko usługi podstawowe, ale również te centrotwórcze, które mają charakter kultury wysokiej. Ponadto zaprojektowane zostały 3 dodatkowe kwartały zabudowy mieszkaniowej w celu dopełnienia założenia i dopasowania do istniejącej zabudowy.

Zagospodarowanie terenu

Pierwsze wejście do peronu zlokalizowane jest od strony osiedla mieszkaniowego. W celu urozmaicenia zejścia przy schodach prowadzących na plac umieściliśmy zjeżdżalnię oraz ściankę wspinaczkową, z myślą zarówno o młodszych jak i starszych użytkownikach przestrzeni. W tym miejscu wprowadzamy również otwarcie peronu, w celu jego naturalnego doświetlenia oraz możliwości obserwacji z poziomu placu. Nad otwarciem zaprojektowałyśmy zadaszenie chroniące przed czynnikami atmosferycznymi, ale będące również połączeniem tych dwóch przestrzeni poprzez zieleń pnącą. Panele na zadaszeniu częściowo wyposażone są w ogniwa fotowoltaiczne.

Przestrzeń ta ma charakter bardziej kameralny. Projektuje się niewielką rozczłonkowaną zabudowę w postaci budynków wpisanych w ukształtowanie terenu: mediatekę, restaurację z ogródkiem gastronomicznych oraz element mogący być powtarzalny na innych przystankach na danej trasie – kubiki handlowe. Pełnią one funkcję zorganizowanej przestrzeni, która nastawiona jest na handel tymczasowy lokalnych dostawców, zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju. Kubik składa się z części sklepowej z ladą, która poprzez zastosowanie składanej szklanej fasady może być całkowicie otwarta, zaplecza magazynowego oraz higieniczno-sanitarnego.

W celu uatrakcyjnienia przestrzeni nad otwarciem peronu zlokalizowałyśmy ekran multimedialny. Taka forma instalacji artystycznej sprawia, że przestrzeń ciągle jest zmienna, co ma znaczenie dla ludzi korzystających z pociągów jako codziennego środka transportu. Dodatkowo w celu ożywienia przestrzeni w tej części projektujemy również skatepark.

Drugie wejście do peronu zlokalizowano w budynku centrum handlowego. Dzięki temu prowadzimy do zwiększonego przepływu ludności co zwiększa ilość potencjalnych użytkowników PKM. Ponadto obiekt handlowy zawiera w sobie wszelkie usługi podstawowe, potrzebne osobom podróżującym. Budynek galerii, centrum sportu oraz centrum kultury usytuowane są wokół placu miejskiego zaprojektowanego jako przestrzeń wielkomiejska. Z miejscami do rekreacji w postaci schodów z siedziskami, zbiornikami retencyjnymi oraz dużą ilością zieleni, która łączy się z pobliskim parkiem.

Zagospodarowanie peronu

Peron projektuje się w myśl zasady dostępności, dlatego posiada wszelkie udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami takie jak ścieżki prowadzące i płyty ostrzegawcze dla osób niewidomych, linię ostrzegawczą dla osób niedowidzących oraz 3 windy umożliwiające zjazd na peron. Ponadto na peronie zlokalizowano WC z punktem przewijania dziecka. Na środku znajduje się pokój wyciszenia, który jest ukłonem w stronę osób cierpiących na spektrum autyzmu oraz po prostu tych którzy cenią sobie spokój.

Wyposażenie peronu w postaci ławek zostało wyróżnione kolorem czerwonym w celu

zwiększenia kontrastowości w stosunku do podłoża oraz nawiązania do poprzedniego założenia PKM – czerwonej wstęgi. W nawiązaniu do naszego hasła wprowadziłyśmy autorskie ławki z książkomatami, które umilą czas osobom oczekującym i wprowadzą aspekt szerzenia kultury, zachęcając do czytania.

Nowoczesne technologie

Projektowany obiekt, posiada duży potencjał na stosowanie technologii energy harvesting z uwagi na potrzebę zasilania urządzeń takich jak biletomaty, systemy sos info, a także oświetlenie zarówno przystanku jak i struktury mu towarzyszącej. Ponadto koncepcja zbierania energii z otoczenia łączy się z rozwojem technologii Internetu Rzeczy (IoT, Internet of Things) oraz wszelkiego typu urządzeniami mobilnymi. Energy harvesting to idea zasilania energią wolnodostępną. Zbieranie energii z otoczenia i zasilanie nią urządzeń może nie tylko rozwiązać częściowe problemy z produkcją prądu, ale także wyeliminować zewnętrzne źródła zasilania oraz uprościć konstrukcję i serwisowanie niektórych urządzeń. Obecnie rozwój tej technologii umożliwia zbieranie energii z kilku źródeł takich jak: drgania,światło słoneczne, ciepło, promieniowanie elektromagnetyczne. W naszym projekcie zaproponowałyśmy rozwiązania takie jak:

  1. Energia z drgań mechanicznych na przykładzie metody piezoelektrycznej.
  2. Energia z drgań na przykładzie wykorzystania turbiny wiatrowej.
  3. Energia świetlna na przykładzie szkła fotowoltaicznego oraz paneli fotowoltaicznych.
  4. Materiały piezoelektryczne pod wpływem naprężeń mechanicznych wytwarzają ładunki elektryczne. Poprzez drgania możemy doprowadzić do bezpośredniej konwersji energii mechanicznej w energię elektryczną. W naszym projekcie zwracamy uwagę na możliwość wykorzystania tego zjawiska w celu wytworzenia interakcji między użytkownikami, a przestrzenią. W projektowanym otoczeniu ścieżka piezoelektryczna połączona została ze ścianą multimedialną, dzięki czemu kroki użytkowników są zdolne do zmiany animacji wyświetlanej na ekranie.
  5. Nowo projektowana linia PKM Gdańsk Południe będzie charakteryzowała się zwiększoną intensywnością przejazdów zbliżoną do istniejącej na terenie Trójmiasta SKM. Wykorzystanie ruchu pociągów do wytwarzania energii elektrycznej może sprawić, że w połączeniu z innymi źródłami energii odnawialnej projektowany przystanek stanie się niezależny energetycznie i będzie wytwarzał wystarczającą ilość prądu na potrzeby swojego funkcjonowania. Turbiny wiatrowe umiejscowione w tunelu wykorzystywałyby ruch masy powietrza wytworzonej przez przemieszczający się pociąg w energię elektryczną.
  6. Panele fotowoltaiczne są dzisiaj dość popularnym sposobem na wytwarzanie energii elektrycznej na potrzeby własne np. w domach jednorodzinnych. Z uwagi na to, że jest to dość popularna i coraz tańsza metoda, zastosowałyśmy ją na zadaszeniu peronu.




2 MIEJSCE – “Połączenie”

Gdańsk Trakt św. Wojciecha (wariant błękitny)

AUTORKI: Urszula Całusińska, Klaudia Chorobińska



Główne wytyczne projektowe wynikają z wcześniej przeprowadzonej analizy sytuacji, zabudowy, komunikacji, historii dzielnicy. Dodatkowo przeprowadzona ankieta wśród mieszkańców pozwoliła na sprecyzowanie potrzeb lokalnej społeczności. Hasłem przewodnim projektu ORUNIA ŚW. WOJCIECH jest słowo „Połączenie”.

Koncepcja założenia opiera się na kreowaniu połączeń na różnych płaszczyznach. Przede wszystkim wykreowanie węzła przesiadkowego, który połączy ze sobą różne sposoby komunikacji. Główna oś stworzona dla pieszych naprowadza na wejście na peron, aby ułatwić do niego dostęp. Ze stacji PKM możemy bezpośrednio przesiąść się na autobus czy rower miejski. Ścieżka rowerowa została poprowadzona za placem głównym, aby nie powodować kolizji rowerzysta – pieszy. Kolejny aspekt dotyczy mieszkańców dzielnicy, gdzie przydatne były udzielone przez społeczność odpowiedzi w ankiecie. Wykazała ona, że w obrębie Oruni brakuje miejsc takich jak mediateka, centrum kultury, przestrzeń w którym społeczność mogłaby się wspierać i rozwijać. W odpowiedzi na zapotrzebowanie powstał obszar nowego serca dzielnicy, który łączy ze sobą funkcję społeczne jak i usługi oraz biura na wynajem. Ważną wytyczną założenia projektowego było również zniesienie bariery wykreowanej przez tory kolejowe oraz Trakt św. Wojciecha, których przebieg dzieli dzielnicę. Problem ten odczuwalny jest głównie przez osoby zamieszkałe i przebywające w wschodniej części Oruni. Rozwiązaniem niedogodności jest stworzenie głównej osi przeznaczonej dla pieszych oraz odcinkowe schowanie głównej ulicy pod ziemię. Dodatkowo w projekcie przestrzenie zielone, które obecnie istnieją zostały przekształcone w korytarze ekologiczne i połączone obszarem serca dzielnicy. Różnica w wysokości terenu wzdłuż Traktu św. Wojciecha została wykorzystana na tarasy na których znajdują się łąki kwietne. Dodatkowo na obszarze placu zlokalizowano zbiorniki retencyjne oraz ogrody deszczowe w celu utrzymania prawidłowego bilansu wodnego.

Główna przestrzeń projektowa skupia się na wykreowanym przez zabudowę placu oraz terenie odzyskanym dzięki schowaniu fragmentu Traktu św. Wojciecha pod ziemię. Pobliska zabudowa została uzupełniona o nowe plomby tak, aby ponownie tworzyła pełne kwartały, które formują pierzeje ulic. Główny plac znajdujący się na górnej części tarasów okalają trzy budynki z których dwa stoją bezpośrednio pod estakadą na której mieści się przystanek. Dwa gmachy tworzą centrum usługowe w których znajdują się restauracje, kawiarnie, sklepy oraz centrum biurowe. Aspekt biurowy jest bardzo istotny, ponieważ miejsce jest blisko strefy śródmiejskiej i bardzo dobrze skomunikowane. Trzeci budynek, który znajduje się naprzeciwko przystanku przeznaczony jest na centrum dla mieszkańców mediatekę, która umożliwia spotkanie się lokalnej społeczności i spędzanie czasu na wiele różnych sposobów poprzez swoja wielofunkcyjność.

Podstawą pomysłu na przystanek była jego uniwersalność – możliwość zastosowania podobnego rozwiązania w każdej lokalizacji i stworzenie charakterystycznego symbolu, który będzie rozpoznawalny jako PKM ale odkryje ją na nowo. Sam kształt zadaszenia miał sprawiać wrażenie unoszącego się z ziemi i z powrotem do niej opadającego. Ten efekt został wzmocniony zastosowaniem na jego całej długości zielonego dachu, który już od samego weścia na peron prowadzi podróżnego zielona wstęgą. Od boków z kolei zaznaczony jest kolorem czerwonym, żeby stanowił charakterystyczny element dla otoczenia.

Głównym celem dotyczącym przystanku było sprawienie, żeby stał się bardziej przyjazny dla ludzi i zachęcał do poruszania się komunikacją miejską. W tym celu peron został oświetlony tak, aby będąc zadaszonym wpuszczał równocześnie na tyle dużo światła, żeby pozwoliło to na wprowadzenie zieleni bezpośrednio na peron. Dzięki temu podczas korzystania z ławek, które są odpowiednikiem świetlika nad nimi, można poczuć się blisko natury. Dodatkowo poczekalnie zostały zaprojektowane w taki sposób, żeby zachęcały do interakcji z pasażerami, równocześnie osłaniając od wiatru. Na przystanku znajdują się również toaleta, “grab and go” oraz stanowiska informacyjne przy których można naładować telefon. Stacja została rozwiązana z myślą o ekologii. Zastosowanie zielonego dachu polepsza retencję wody, dodatkowo z zadaszenia rurami spustowymi jest zbierana pozostała część deszczówki, która później jest używana do nawadniania roślin.




3 MIEJSCE – “Żółta wstążka”

Gdańsk Niepołomicka

AUTORKI: Ludmiła Matsisovich, Marta Kloch



Okoliczna zabudowa

Zabudowa przy ulicy Srebrnej składa się z domków wielorodzinnych, trójkondygnacyjnych. Za zabudową wielorodzinną znajdują się domki jednorodzinne jedno- i dwukondygnacyjne. Zabudowa na tym osiedlu charakteryzuje się białą fasadą z kolorowymi detalami podkreślającymi otwory okienne i drzwiowe, balkony oraz cofnięte cokoły. Na północ i zachód od planowanego przystanku PKM znajduje się nowa zabudowa wielorodzinna mająca od 4 kondygnacji wzwyż

Kompozycja i bariery widokowe

Teren projektowy ma charakterystyczną rzeźbę terenu, spadającą w stronę ul. Niepołomickiej. Dzięki temu, z północnego wschodu otwiera się panorama na otaczające tereny. Wzdłuż ulicy Srebrnej, kierując od północy na południe, są ciągi widokowe. Istniejący obiekt usługowy na terenie projektowym, jest dominantą krajobrazową oraz kubaturową. Obszar projektowy jest otoczony miękkimi ścianami urbanistycznymi i zagospodarowany zaniedbaną zielenią. Główną osią kompozycji jest ulica Niepołomicka. Ulica Srebrna charakteryzuje się plastycznym kształtem i tworzy miękką krawędź kompozycji terenu.

Dominantę krajobrazową przedstawia zabudowa mieszkaniowa wzdłuż ulicy Srebrnej, ponieważ ma wyróżniające kolorowe elementy w elewacjach i zaokrąglone attyki. Zwracając uwagę, przez swój wyraz architektoniczny, ta zabudowa jest charakterystycznym miejscem projektowego obszaru.

Główną barierą obszaru projektowego stanowi: ulica Niepołomicka. Obciążona intensywną jazdą samochodów osobowych i ciężarowych. Hałas, zanieczyszczenie powietrza i niebezpieczna strefa dla mieszkańców najbliższych osiedli jest charakterystyczne dla tej bariery. Teren jest zadrzewiony i zaniedbany, co tworzy utrudnienia komunikacyjne i związane z widocznością. Działki zabudowy mieszkaniowej, wzdłuż ulicy Srebrne, w większości, trwale ogrodzone. To tworzy kolejną barierę dla pieszych i kieruje ludzi ściśle wzdłuż głównych ulic. Obszar projektowy posiada problemy związane z infrastrukturą dla pieszych. Brak chodników po obu stronach ulicy Niepołomickiej i Srebrnej, istniejące, stanowią barierę dla mieszkańców z niepełnosprawnościami. Ze względu na brak infrastruktury dla pieszych. Kolejną barierą stanowi topografia terenu. Piesi powinni pokonać wejście w gore w kierunku północy, co może się stać utrudnieniem dla osób z niepełnosprawnościami.

Transport

W południowej części Gdańska nie ma szybkiego transportu zbiorowego w postaci transportu kolejowego. Znajduje się tam dużo osiedli mieszkaniowych, gdzie większość mieszkańców na co dzień przemieszcza się w stronę centrum miasta. Na skrzyżowaniu ulicy Niepołomickiej z ulicą Świętokrzyską tworzą się zatory drogowe, które powodują wydłużenie się czasu dojazdu do celu. W pobliżu nowo projektowanego przystanku PKM znajduje się kilka przystanków autobusowych. Ze względu na wcześniej wspomniane zatory na drogach, ten rodzaj transportu publicznego często jest opóźniony. Przystanek PKM umożliwiłby znacznej ilości mieszkańców tych rejonów na zaoszczędzenie czasu oraz kosztów na długie podróże samochodem do centrum Gdańska. Przystanki PKM będą zlokalizowane mniej więcej w odległości od 0,8 do 2 km, co umożliwi pieszemu na dotarcie do przystanku w nie więcej niż 15 minut od swojego miejsca zamieszkania. Nowy linia kolei PKM zapewni szybkie dotarcie na miejsce, a transport zbiorowy przybędzie na czas.

Idea

Zadaniem projektowym jest stworzenie koncepcji przystanku kolejowego PKM, który będzie wpisywał się w zastany teren oraz będzie miejscem z którego będą chcieli korzystać mieszkańcy Gdańska. kolejnym zadaniem jest zaprojektowanie budynku użyteczności publicznej z usługami towarzyszącymi przystankowi.

Głównym celem jest połączenie podzielonej przestrzeni przez wykop w który wprowadzona będzie kolej z przystankiem PKM oraz droga z przystankiem autobusowym.

Koncepcja projektu

Projekt głównie opiera się na połączeniu przestrzeni przede wszystkim, dzięki różnym rodzajom kładek. Jedna z kładek jest typowo tranzytowa, aby było można w jak najkrótszym czasie, bez żadnych przeszkód dostać się na drugą stronę wykopu oraz na przystanek PKM. Wyróżnia się ona prostotą oraz metalowymi barierkami w kolorze żółtym. Kolejna kładka jest w postaci budynku przewieszonego nad wykopem. Budynek o funkcji użytkowej jest bezpośrednio połączony z przystankiem PKM oraz jest jedynym, możliwym miejscem z którego można dostać się na przystanek autobusowy. Następne dwie kładki są kładkami “zielonymi”, gdyż mają wiele przestrzeni z niską roślinnością, które pozwalają na spokojny spacer nad wykopem w którym znajduje się droga i torowisko. Tylko jedna z “zielonych” kładek umożliwia dojście na peron i jest oznaczona żółtymi metalowymi barierkami. Zewnętrzne kładki z których można dostać się na peron zawierają też wyznaczoną przestrzeń na ścieżki rowerowe.

Projektowane zagospodarowanie terenu

Teren na którym znajduje się projektowany przystanek kolejowy zawiera wykop z przystankiem PKM oraz drogę z przystankiem autobusowym. Nad wykopem przewieszony jest budynek użyteczności publicznej oraz trzy kładki. Na przedłużeniu budynku znajduje się drugi budynek, który jest przeznaczony na czytelnie. Oba budynki mają skośne zielone dachy, które są nachylone w taki sposób, aby było można na nie wejść, gdyż rozpościera się z nich panoramiczny widok na dalszą część miasta. Na działce znajduje się plac zabaw zlokalizowany za czytelnią oraz przestrzeń przeznaczona na wybieg dla psów przy ulicy Niepołomickiej w zachodniej części działki. Wiele ścieżek dla pieszych i ścieżek rowerowych przechodzi przez teren oraz kładki nad wykopem łącząc ze sobą przestrzeń i umożliwiając poruszanie się po niej. W pobliżu przystanku zostały wyznaczone strefy z miejscami postojowymi dla samochodów. Przy wejściu głównym do budynku od strony północno-wschodniej wyznaczono przestrzeń do chwilowego zatrzymywania się samochodów, bądź taksówek. Przy wejściu do budynku od południowego-wschodu oraz w pobliżu wejścia do czytelni od północnego-zachodu zlokalizowane są parkingi rowerowe.

Projektowany budynek użyteczności publicznej nad wykopem

Obiekt jest dwukondygnacyjny z czego część parteru jest nadwieszona nad przystankami tworząc pewnego rodzaju kładkę. Znajduje się w nim strefa wejściowa, poczekalni, usługowa i techniczna. Najwięcej przestrzeni zajmuje strefa usługowa, a zaraz po niej strefa poczekalni, która jest przedłużeniem przystanków. Strefa poczekalni umożliwia komfortowe oczekiwanie na pociąg bez względu na warunki atmosferyczne oraz jest bezpośrednio połączona z przystankami, dzięki schodom oraz dźwigom osobowym. Strefa usługowa zawiera wiele lokali usługowych w których mogłaby znaleźć się m.in. kawiarnia, kwiaciarnia oraz sklep spożywczy. Część z pomieszczeniami technicznymi jest rozczłonkowana i znajduje się w różnych częściach budynku. Należy do niej m. in. pomieszczenie na zbiornik z szarą wodą, który pozwala na powtórne wykorzystanie brudnej wody. W budynku znajduje się, także pomieszczenie z trafostacją, która wcześniej była osobnym budynkiem znajdującym się na terenie na którym projektowany jest przystanek.

Projektowany peron

Peron zawiera wyposażenie, które pozwala na dobrą organizację ruchu oraz stwarza komfortowa atmosferę na peronie.

Na wyposażenie peronu składają się wiaty przystankowe, ławki peronowe, przysiadaki, system informacji dla podróżnych (gabloty informacyjne i stałe oznakowanie), tablice z nazwą stacji, tablice z numeracją peronu i torów, automaty biletowe, kosze na odpady, system INFO/SOS, infokioski. Wszystkie te elementy mają zaokrąglone krawędzie, brzegi i są wandaloodporne oraz bezpieczne w szczególności dla dzieci. Przed każdym wejściem z peronu na schody, bądź windy zaprojektowano wycieraczki stalowe, ocynkowane o właściwościach antypoślizgowych. Wyposażenie peronu znajduje się w jego środkowej części peronu, aby mogło być dostępne dla osób oczekujących na pociąg w różne strony.

Wiaty przystankowe:

Forma wiat nawiązuje do motywu “czerwonej wstążki”, poprzez swój kolor i kształt, który układa się w żółtą wstążkę. Zadaszenie wiat jest w części zielonym dachem, które tak jak zadaszenie budynku pozytywnie wpływa na środowisko. pod zadaszeniem znajduje się większość wyposażenia peronu.

Ławki peronowe i przysiadaki:

Dwustronne ławki peronowe umożliwiają w pozycji siedzącej wygodne oczekiwanie na transport zbiorowy, gdyż bez problemu widoczny jest nadjeżdżający pociąg. Niektóre ławki posiadają podłokietniki. Przysiadaki pozwalają na komfortowe oczekiwanie na pociąg osobom starszym, niepełnosprawnym, bądź schorowanych, dla których podniesienie się z ławki to duże wyzwanie. Przy niektórych ławkach jest wyznaczone miejsce o szerokości ponad 1,5 m, które jest przeznaczone dla matek z dziećmi w wózku oraz osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach, tak aby miały możliwość przebywania blisko osób siedzących na ławkach.

Stałe gabloty informacyjne:

Gabloty informacyjne mają osłonę szklaną wewnątrz której jest zainstalowane oświetlenie umożliwiające odczytanie informacji po zmroku.

Rozwiązania konstrukcyjne

Rozwiązywany budynek usługowy jest zaprojektowany w konstrukcji monolitycznej, żelbetowej. Posadowiony jest na ławach fundamentowych, których poziom znajduje się poniżej poziomu przemarzania gruntów. Ściany konstrukcyjne budynku mają grubość 25 cm. W budynku zastosowano mieszany ustrój konstrukcji. Każda kondygnacja jest przykryta płytą żelbetową o grubości 30 cm. Pod płytą została wyznaczona przestrzeń na rury wentylacyjne i instalacyjne, które jest oddzielona od przestrzeni użytkowej sufitem podwieszanym. Budynek przykryty jest użytkowym dachem zielonym z roślinnością intensywną.

Zastosowane rozwiązania techniczne, technologiczne i proekologiczne
Szyby fotowoltaiczne

Zostały zastosowane przy szkleniu południowej części budynku. Szyby fotowoltaiczn

-quantum glass, są nowoczesnym szkleniem firmy ML SYSTEM, które wytwarzają prąd. Pokryte są powłoką z kropek kwantowych generujących energię elektryczną, przy czym pozostają transparentne. Zastosowane szklenia spełniają wymogi termiczne, akustyczne, ochrony przeciwsłonecznej oraz ograniczają nagrzewanie się pomieszczeń i przedostawanie się szkodliwego promieniowania UV.

Szara woda

W budynku zaprojektowane zostało pomieszczenie w którym znajduje się zbiornik na szarą wodę. Wykorzystana woda m. in. z umywalek jest zbierana w zbiorniku na szarą wodę i oczyszczana, aby ponownie była zdatna do użytku w postaci wody do spłukiwania toalet. Wykorzystanie szarej wody zmniejsza pobór wody pitnej oraz ingerencje w środowisko naturalne.

Zielony dach

Budynek użyteczności publicznej jako kładka nad wykopem oraz budynek w którym znajduje się czytelnia przykryty jest dachem zielonym o roślinności ekstensywnej. Odzyskuje on powierzchnię biologicznie czynną oraz chroni środowisko poprzez pochłanianie zanieczyszczeń. Przyczynia się do obniżenia kosztów klimatyzacji oraz zapobiega wyziębieniu się budynku zimą i nagrzewaniu latem.

Ściana kinetyczna

Elewacja typu dragon skin, czyli fasada kinetyczna została zastosowana na ścianie przy peronie kolejowym od wschodniej strony. Składa się ona z kilku tysięcy ruchomych, stalowych płytek zamocowanych do ściany w taki sposób, aby płytki mogły się poruszać. Reagują one na powiewy wiatru, dzięki czemu się poruszają i tworzą różne obrazy. Podczas poruszania się wytwarzają energię, która jest następnie wykorzystywana jako prąd do użytku budynków na terenie przystanku PKM oraz do oświetlenia działki.

Zbiorniki retencyjne

Na terenie projektowym zostały wyznaczone dwa miejsca na zbiorniki retencyjne. Zbierają i magazynują one wody opadowe z pobliskich budynków oraz wodę która naturalnie do nich spływa. Dzięki pompie wodnej zainstalowanej na dnie zbiorników i doprowadzeniu do niej rury, która zakończona jest kranem możliwe jest pobieranie magazynowanej wody i wykorzystywanie jej do podlewania roślin oraz oczyszczania utwardzonych nawierzchni.

Ogrody deszczowe

Ogrody deszczowe zostały zaprojektowane na kaskadowych skarpach przy torach kolejowych. Roślinność umieszczona na skarpie ogranicza spływ wód opadowych na tory kolejowe oraz do kanalizacji oraz gromadzi ją. Część wody opadowej jest wykorzystywana bezpośrednio przez zieleń, natomiast reszta wody jest stopniowo oddawana do atmosfery. W ten sposób ogrody deszczowe podnoszą wilgotność powietrza, co poprawia mikroklimat.

Podsumowanie

Opracowana koncepcja przedstawia pomysł na przystanek PKM przy ulicy Niepołomickiej. Projekt został zaopatrzony w rozwiązania proekologiczne z szacunkiem do środowiska. Koncepcja bierze pod uwagę potrzeby mieszkańców i rozwiązuje problemy infrastruktury dla pieszych. Bazuje na zszywaniu bariery powstałej w wyniku wykopu pod przystanek PKM. Połączenie przestrzeni w kierunku wschód – zachód rozwiązane jest poprzez kładki i budynek usługowy. Tereny rekreacyjne i nowopowstałe przestrzenie publiczne pozwalają na budowanie nowych relacji społecznościowych.

Projekt koncepcyjny przystanku nawiązuje do wstążki, poprzez wykorzystanie żółtych elementów kierujących. Opracowywany budynek wraz z przystankami jest rozpracowany zgodnie z zasadami projektowania uniwersalnego. Projekt Żółta Wstążka zapewnia komfort w przemieszczaniu się po projektowanym terenie oraz ulepsza jakość życia z szacunkiem do środowiska.




Nagrodzeni w konkursie "KOLEJ NA POŁUDNIE"